Mahmut Engin Karaca Yazıları
Günümüzde, birinin aynı veya birbirinden çok farklı ürün ve hizmetlerin, ihtiyaçtan çok fazla artmış olmasıyla birlikte, eski ürün ve hizmetler de geliştirilerek yeniden pazara sürülmüş durumdadır. Bunlar, reklamın önemini ortaya çıkaran nedenlerden sadece iki tanesidir. Özellikle serbest piyasanın uygulandığı bölgelerde reklam, çok büyük bir önem taşımaktadır. Serbest piyasa ekonomilerinde işletmelerin rekabeti çok yoğun olarak yapılmaktadır. Bir işletmenin böyle bir ortamda, reklam yapmaması, Pazar payını kaybetmesine neden olabilmektedir. Çünkü bu özellikte olan bölgelerde reklam, önemli bir iletişim aracıdır. Reklam, tüketici ile üretici arasında çok önemli bir iletişim köprüsü görevini görmektedir. Fakat ekonomik pazarların bugün geldikleri noktada, üretici ile tüketici arasında ki mesafe daha da artmış, bu iki önemli taraf birbirinden uzaklaşmıştır. Bu, hem Pazarın özelliklerinden, firmaların ve ürünlerinin artışından, ayrıca bütün bunlarla paralel giden reklamların çokluğuyla da ilgili olarak gelişmektedir. Artık üretici, tüketiciyle iletişim kurabilmek için birbirinden farklı teknikleri kullanmak durumunda kalmaktadır.
Devamı için tıklayınız ...
Günümüzde radyo reklamları, neredeyse birbirinin aynısı şeklinde tasarlanmaktadır. Bazı radyoların tanıtım jenerikleri fark edilmemektedir. Az önceki neydi? Bu yeni bir tür mü? Belli değildir. Sloganlar, bilgi metinleri arka arkaya sıralanmakta ve hiçbir farklı, çarpıcı yönleri olmamaktadır. Hâlbuki radyonun bu mecrası, diğer mecralardan daha çok özenle yapılmalı ve bu alanda, yaratıcılık üzerinde daha çok durulmalıdır. Sektörde kullanılan bu tip işlerin hepsi, gün geçtikçe gelişmekte ve tasarımlarda her gün bir yenilik, bir yaratıcı unsur gösterilmektedir. Bir tek radyo tanıtımında bu durum olmamakta, bildiğimiz radyo tanıtım türleri, üstelik birbirine karışabilecek kadar aynı şekilde tasarlanmaktadır. Radyo reklamlarında basit ve yalın ifadeler çok önemlidir. Bu şekilde tasarlananlar, insanların daha çok dinleyebildikleridir. Bu kuşakların sloganları kulağa hoş gelmelidir, yalın olarak tasarlanan slogan cümlesinin hoş bir seslendirmeyle yayınlanması dinleyenlerin de dikkatini çeker. Fakat bazı radyo reklamları, neredeyse gürültü oluşturmaktadır. Bu kuşaklar yayınlandığında, insanlar radyo istasyonlarını değiştirmeye başlamaktadır.
Devamı için tıklayınız ...
Günümüzde, tanıtım türleri olarak değerlendirilen hareketli, hareketsiz tanıtımlar, birbirinden farklı etki gücüne sahip olarak, izleyen tüketicilerin karşısına çıkmaktadır. Televizyonlarda hareketli reklam, ana çatıyı sağlayan sözlerin, görüntülerin, etki arttırıcı olarak kullanılan müziğin efektlerin araç ve gereçlerin birlikte kullanıldığı tanıtım türü olmaktadır. Bu tip tanıtım filmleri, günümüzde pek çok firma tarafından aynı şekilde veya birbirine yakın şekilde tasarlanmakta ve yayınlanmaktadır. Bugün televizyonlarda olan tanıtımların büyük bir çoğunluğu, bu türde tasarlanmaktadır. Tüketiciler bu tip filmleri, her gün izlemekte ve kiminin etkisi altında kalmakta kimin ise farkına bile varamamaktadır. Televizyonlarda hareketli reklamların birbirine benzemesinin nedeni, konularının aynı olması değildir. Burada sözünü ettiğimiz farklılık, genel görüntü itibariyle olandır. Yoksa bugün, televizyon kanallarında gösterilen tanıtımların hem konusu, hem amacı, hem de hedefleri v.b. pek çok ayırıma sahip olarak tasarlanmaktadır. Fakat ne yazık ki bu genel görüntü benzerliği, tüketicilerin algılarında aynı gibi görünmelerine neden olmaktadır. Bu tip tanıtımlarda çarpıcılık veya farklılık ancak, tasarımda kullanılan oyuncuların dikkat çekmesiyle veya bu tip filmler için tasarlanmış, oldukça çarpıcı, farklı sloganların olmasıyla diğerlerinden ayrılabilmektedir. Televizyonlarda hareketli reklamlar, 15.20.30.45 ve 60 saniyelerde yayınlanmaktadır. Hareketsiz televizyon reklam tanıtımları, genellikle belirlenmiş sürede verilen görüntüyle birlikte, seslendirmenin yapıldığı veya müziğin de olduğu filmlerdir. Hareketsizler, hareketlilerden daha çok dikkat çekmekte ve izlenmektedir. Çünkü bu tip tasarımlarda mesajlar, çok net olarak verilmektedir. Ayrıca, mesajlar kısa ve yalın olmaktadır. Hareketsizin mesajları veya seslendirme başlayana kadar, tanıtım zaten belirli bir merak uyandırmaktadır. İzleyiciler olayı anlayabilmek için bütün dikkatlerini, çıkan görüntülere vermek ve mesaj yayınlandığında da istenilen ve tüketicilere yansıtılmak istenilen bütün, tamamlanmış olmaktadır. Ama televizyon kanallarında bu tip tanıtımlar oldukça az olmaktadır. Çünkü tanıtımın tasarlanması esnasında kullanılması gereken görüntü çok önemlidir. Bu ister fotoğraf ister bir yerin çekimiyle elde edilen bir görüntü olsun, uygun bir görüntünün bulunması çok zor olabilmektedir. Gerçekten, böyle bir tanıtım filminin, etkili görüntüleri yakalayıp bunları çekebilmesi veya bulabilmesi, apayrı bir yaratıcı zihni gerektirmektedir. Bu yüzden karşılıklı diyalogların, müziğin, seslendirmelerin, efektlerin birlikte kullanıldığı filmler daha çok tasarlanmaktadır. Televizyonlarda hareketli reklam, tasarlanması en mümkün olan tanıtım türlerinden biri olmaktadır. Televizyonlarda, yayınlanan farklı türlerde tasarımlar da olmaktadır. Ama en genelde bu iki tür dikkat çekmektedir. Bant tanıtımları da dikkat çekicidir. Burada da, bilgisayar desteği ile alt-üst-yanlardan verilen veya filmin, programın herhangi bir yerinde oluşturulan görüntülerle bant tanıtımları yapılmaktadır.
Devamı için tıklayınız ...
Bu reklam türü, son zamanlarda daha fazla konuşulmaya başlanan, reklamın önemli türlerinden biridir. Bilinçaltı reklamcılık, filmlerde, dizilerde veya çeşitli programlarda çok kısa süre içerisinde, izleyicilerin farkına varmadıkları, ancak bilinçaltıyla algılayabildikleri şekilde yayınlanan reklamlardır. Bunlar o kadar kısa sürelerde verilmektedir ki insanlar, reklamı tam olarak algılayamadan geçmektedir. Zaten bilinçaltı reklamları, televizyon ve sinema, dergiler gibi kitle iletişim araçlarında kullanılabilmektedir. Çok kısa, insanların algılayamayacakları sürelerde verilen bilinçaltı reklamlarının insanları etkilediği, bu tip reklamların daha çok sattığı, çeşitli araştırmalardan anlaşılmaktadır. Örneğin; Amerika'da bu tip araştırmalardan birini, Jim Vicary yapmıştır. Aslen sosyolog olan Vicary, bir sinema salonu ile anlaşmakta ve ikinci bir sinema makinesiyle, perdeye “Coca-Cola için, patlamış mısır yiyin” mesajlarını, algılanamayacakları sürelerde yansıtmıştır. Vicary, bunu yaz boyunca sürdürmüş ve ikinci film makinesinin çalıştığı gecelerde, Coca-Cola ve patlamış mısır tüketiminin belirli oranlarda artış yaptığını kanıtlamıştır. Bunun dışında bilinçaltı reklamcılıkta kullanılan mesajların, insanlara daha farklı duyguları hissettirdiği ve bu yüzden daha çok etkilediği düşünülmektedir. (mayer 2004)
Devamı için tıklayınız ...
Reklam anlayışı, geçmişten günümüzde aynı şekilde veya tek bir doğru üzerinden gelişerek bugünkü duruma gelmemiştir. Her dönem, kendine özgü reklam anlayışına sahip olmuştur. Reklam anlayışı, dört dönem için, dört anlayışa sahip olarak görülmektedir. Bunlardan birincisi, ürün veya üretim anlayışıdır. Bu dönemde üreticiler, ürettikleri her şeyi satabileceğini düşünerek hareket etmekteydi ve gerçekten de ürünlerin satışında sorun yaşanmamakta, ürünler satılmaktaydı. Üstelik bu dönemde üreticiler, herhangi bir tanıtım yapmak durumunda kalmıyorlardı. Üreticiler ürünlerini istedikleri yerlerde, istedikleri koşullarda, kendi istedikleri zamanlarda satıyorlardı.
Devamı için tıklayınız ...
Pazarlamada tüketiciye yönelik tutum, günümüzde neredeyse pazarlamanın temelini oluşturmaktadır. Pazarlamanın bu anlayışını ilk olarak deneyen firma, General Electric olmuştur. Bu, tüketici odaklı pazarlama anlayışıdır. Tüketicilerin istekleri, beklentileri, ihtiyaçları firmaların hem kendi yapılanmalarında hem de diğer tüm faaliyetlerinde temel olarak alınmış ve ona göre düzenlenmiştir. Bu noktada firmalar, her çalışan kişinin müşterinin hizmetinde olmasını sağlamaktadır. Firma çalışanları, kendi ürünleriyle ilgili faaliyetlerde müşteri gibi düşünmekte ve davranmaktadır. Müşterilerin ürün ve hizmetleri alırken neleri düşündükleri, nasıl davrandıkları, satın alma kararlarını nasıl verdikleri onları nelerin motive ettiği gibi konuların hepsi, araştırılmakta veya gözlenmektedir. Firmalar bu araştırmaların veya gözlemlerin sonuçlarına göre belirledikleri hedef müşterilerine hizmet sunmaktadır. Günümüzde bu durum sürekli değişmektedir. Yani, günümüz toplumu gün geçtikçe değişmekte ve müşteri talepleri de aynı seyri izlemektedir. Bu durum günümüz firmalarının, müşteri odaklı olarak kendilerini yapılandırmaları ve faaliyetlerini onlara göre düzenleyebilmeleri için, sürekli onları araştırmasını gerekli kılmaktadır. Günümüz pazarlama stratejilerinin müşteri odaklı olarak geliştirilmesi, oldukça etkili olmaktadır. Firmalar bu noktada, hedef veya var olan müşterilerini analiz etmektedir. Hem kendi üretimini, hem de ürün ve hizmet özelliklerini, hem de çalışanlarını müşterilerinin memnuniyetine göre düzenlemekte veya yapılandırmaktadır. Bunu başarılı olarak yapabilen firmaların hem güçlü hem de büyük bir Pazar payına sahip olduğu görülebilmektedir. Firmaların, eski ve sürekli müşterileri üzerinde odaklanması, bu anlayışın önemli noktalarından biridir. Eski müşterilerin ihtiyaçlarının, isteklerinin veya onların tüm beklentilerinin karşılanarak tatmin edilmesi, hem firmanın daha sonraki satışlarını etkilemekte hem de yeni müşterilerin olmasını sağlamaktadır. Bu, firmaların başlı başına, yeni müşterilerin olmasını sağlamak için, çaba sarf etmesinden daha etkin bir yol olarak kullanılmakta ve daha az bir maliyetle sağlanmaktadır. Müşteri odaklı pazarlama anlayışı, firmaların daha kolay yol almalarını sağlayan bir anlayıştır. Sürekli değişen müşteri istekleri, arzuları, beklentileri tespit ederek, firmaların ürün ve hizmet özelliklerine, bunların yüklenmesi, müşteriyle karşı karşıya geldiklerinde herhangi bir ters etkinin olmamasını ve müşterinin kesin satın alma davranışını göstermesini mümkün kılmaktadır. Müşterilerin ürün ve hizmetleri, hem ekonomik açıdan, hem görüntü hem de kullanım biçimi, onlarla birlikte sunulan diğer avantajlar, cezp edici diğer firma faaliyetleriyle birlikte kendisine uygun bulması, ürün ve hizmetleri kullanmasını sağlamakta ve firmaya kendini daha yakın hissetmektedir. Bu tip durumlarda müşteriler, kendilerini kendilerine ait bir alandaymış gibi hissetmekte ve rahatça karar vermektedirler.
Devamı için tıklayınız ...
Komşu olduğumuz ülkeler ile ticaret kapasitelerini geliştiren ve ihracatlarını arttıran Türk firmaları, Rusya, Ukrayna, Mısır, Suriye, İran, Cezayir ve Irak gibi ülkede reklam veriyor. Gazete ve billboard ağırlıklı olmak üzere reklamlar birçok farklı mecrada yayınlanıyor. Bunun yanında Türk firmaların verdiği TV reklamlarında da artış gözlendi. Yurtdışında gerçekleşen fuarlarda başlayan bu reklam kampanyaları dergi reklamlarına kadar devam ediyor.
Devamı için tıklayınız ...
Kurumsal reklam ajansları, temelde diğerlerinden hiçbir farklılık göstermemektedir. Bunlar da ürün ve hizmet tanıtım kampanyalarını hazırlamaktadırlar. Ama kurumsal tanıtım üzerine daha çok uzmanlaşmışlardır. Hem ajansın bu konudaki deneyimleri daha fazla artmış hem de kurum ve toplum ilişkilerini, karşılıklı etkileşimlerini daha iyi analiz etme fırsatını yakalamışlardır. Kurumsal ajanslar, firmaların bu noktalardaki taleplerini, daha sağlıklı bir şekilde karşılamaktadırlar. Bunların yaptıkları kurumsal tanıtım çeşitleri ise şöyledir; imaj, şemsiye, yatırımcı ve mali ilişkiler, kamu hizmeti, sosyal sorumluluk, düzeltici, karşı rakip, savunma amacıyla yapılan tanıtımlardır. Kurumsal reklam ajansları, bu noktada, her birinin nasıl tasarlanması gerektiğini, nelere ihtiyaç duyduklarını bilmekte ve ona göre kendi yapılanmalarını oluşturmuşlardır. Kurumsal ajanslar, firmaların bu çeşit tasarımların, hangi unsurların nasıl sunulması gerektiğini de bilmektedirler.
Devamı için tıklayınız ...
Hem pazarlamanın hem de reklamın amacı, müşteri çekmek veya tüketicinin ilgilenmesini sağlamaktır. Bu ise, geçmiş yıllardan günümüze kadar gelen tartışma konularından bir tanesidir. Bu konunun, her zaman güncel olmasının tek nedeni de, ekonomik sektörlerin ilerlemesi sonucu, toplumun sürekli değişmesi, yeni yapılanmalara sahip olmasıdır. Bununla birlikte toplum bireylerinin diğer bir değişle tüketicilerin veya müşterilerin isteklerinin, arzularının, beklentilerinin, beğenilerinin de bu değişimleri takip ederek, her geçen gün farklılık göstermesi olmaktadır. Durum böyle olunca, hem pazarlamanın hem de reklamın sürekli tüketicilerin veya müşterilerin durumu analiz etmeleri gereğini ortaya çıkarmaktadır. Günümüzde, tüketici analizleri bilimsel tekniklerle yapılırken, hem onlardan hem de bugüne kadar olagelen, ünlü pazarlamacıların veya reklamcıların deneyimlerinden çeşitli sonuçlar çıkmaktadır. Buna göre müşteri nasıl çekilir konusu, pek çok yönden aydınlatılmış olmakla birlikte, hala değişime devam eden toplum ve bireylerinin gözlemlenmeye ve her seferinden yeniden analiz edilmeye ihtiyaçları vardır. Ama genel anlamda yapılması gereken önemli konular buna rağmen bulunmaktadır.
Devamı için tıklayınız ...
Kurumsal reklamcılık, kuruluşların kendileri hakkında topluma bilgi verdikleri, saygınlık duyuruları, yönetim kutlamaları, kuruluşun sponsorlukları, yardımları, ödülleri, teşekkürleri, duyarlılıkları, kuruluşun çevrecilik konusundaki düşünceleri, işsizlik konusunda yaptığı çalışmalar v.b. toplumun kuruluş hakkındaki düşünce ve tutumlarını, olumlu yöne çekmek amacıyla yapılan reklamlardır. Kuruluşlar bazen ürün veya hizmet reklamlarında, kurumun imajıyla ilgili bilgiler de verebilmektedir. Bu da, karma reklam anlamına gelmektedir. Karma reklamlar genellikle, kurumun karşılaştığı bazı durumlara karşı, kendini savunmak için veya herhangi bir sorun ile ilgili olarak açıklama yapmak için kullanılmaktadır. Aynı zamanda firmalar, karma reklamda, herhangi bir ürünün reklamını yaparken, firmanın ne olduğunu göstermeye de çalışabilmektedir. Kurumsal reklamcılık, kurumun vizyonunu ve misyonunu halka taşıdığı reklamlardır. Ekoloji, teknoloji, kurumsal veya sosyal sorumluluk, farklılık, verimlilik, büyük yatırımlar, tüketiciyi koruma gibi konular çerçevesinde, firmaların durdukları yeri topluma aktarır.
Devamı için tıklayınız ...