Mahmut Engin Karaca Yazıları
Özellikle son zamanlarda, Nokia markası birbirinden yaratıcı reklam filmlerine imza atıyor. Markanın reklam filmleri, sadece yaratıcı olmakla kalmıyor. Reklamda verilmek istenilen, yaşam sevinci, hızlılık, ürün özellikleri gibi anlatımlar özenle bütünleştirilmiştir. Bunlardan özellikle, Nokia N Serisi Reklamı, bütün bu özellikleri göstermektedir. Reklamın müziği, verilmek istenilen duyguları destekler nitelikte, hareketli, canlı ve kulağa hoş gelmektedir. Markanın tanıttığı ürün özellikleri, tek bir söz bile kullanılmadan, yani karşılıklı diyaloglar olmadan, uygulama yaparak gösterilmiş. En genel anlamda hissettirdikleri ve yapılabilenler, tek kelimeler halinde ekrana yansıtılmış; kullanımı kolay, uygulamaları pratik, internetten cebe, cepten internete yapılan bütün uygulamalarda hızlı, görüntü kalitesi güzel demektedir. Reklam filmi, ürünün kullanılan menülerinin görüntüleriyle başlamakta, ürünün kullanıcı tarafından açılabilen tarafları gösterilmektedir. Dinle ile başlayan bölümde, sesin kalitesini, insanların mimik ve yüz ifadeleri vermektedir. Gönderim aşamasında ise, pratik bir uygulama ile anında ekrana yansıtılan iletiler, gönderilen iletilerin hızını göstermektedir.
Devamı için tıklayınız ...
2006’da Charlie isminde Amerikalı bir genç, kendi blog’unu açtı. Daha sonra çocuk yaşta olan kuzeni Jeremy’nin ailesinin, Jeremy’e yılbaşında Sony PSP almaları gerektiğini, video’ya kayıt etmiş ve blog’unda yayınlamış. Kuzeninin sadece PSP istediğini, ailesinin ise bunu istemediğini duygu sömürüsüyle aktarmış. Bunların üzerine PSP’nin yılbaşı için çok uygun bir hediye olabileceğini, bunun normal olduğunu ifade etmiş. Siteye kendisinin çizdiği belli olan grafikler koyan Charlie, blog’ta bunun bir reklam olmadığını yazmış. Charlie’nin kendisi için tasarladığı web sayfası, tam bir blog havasında ve tasarımında yapılmıştı. İfadeler ve cümleler sanki gerçekten Chalie tarafından yazılmış gibiydi. Durum böyle olunca, kullanıcılara hızla dağılan bu video, herkesi etki altına almıştı. Duygu sömürüsü ile dolu olan video’nun etkisinde kalan pek çok Amerikalı aile, Jeremy’nin yeni yılda PSP istemesinin normal bir durum olduğunu ifade ederek, buna yönelik yorumlar ve cevaplar yazmışlardır. Bu tip yorumlar siteye o kadar fazla gelmiş ki, bu durum medyanın da dikkatini çekmiş ve bu olayı haber yapmaya karar vermişler. Bunun medya tarafından haber edilmesi, bunu duymayan Amerikalı ailelerin de haberdar olmalarını sağlamış, videoyu izlemelerine neden olmuştu. Medya haberleri, blog’ta ki duygu sömürüsüyle birleşince, Amerikalı ailelerin yüksek bir çoğunluğu, çocuklara verilecek en uygun yılbaşı hediyesinin PSP olduğunu düşünmeye başlamalarına neden olmuştu. Konu yoğun bir şekilde medya’yı ve halkı meşgul ederken, bilinçli bir internet kullanıcısı, sitenin domain adresini öğrenmek istemiş ve web adresinin, ismi geçen iki çocuğa da ait olmadığını fark etmişti. Domain, merkezi Washington’da olan Zipatoni reklam ajansına aitti. Kullanıcının bu fark etmesiyle yayınlaması bir olmuş tabi. Konunun bu kadar çok popüler olması sebebiyle, aynı şekilde Youtube`un da destek vermesiyle, haber aynı hızla yayılmış. Halk bunun bir reklam olduğunu anlamıştı. Sonuçta SONY markası, yılbaşı için bir reklam kampanyası düzenlemişti. Ama bunun bir reklam olduğunu sezdirmemeye çalışmış, gerçek bir olaymış gibi yansıtmıştı. Halkın tepkisini çekmemek için, 11 Aralık 2006 tarihinde marka, Amerikan halkından özür dilemişti. SONY markası, viral reklam yapmıştı. Bilindiği gibi viral reklam, reklam olduğu belli olmayan video kayıtlarının da virüs mantığıyla kullanıcıdan kullanıcıya yayılmasını kapsamaktadır. O zamanlar viral reklam tam olarak bilmeyen bir konuydu. Belki de SONY markası, böyle bir reklam yaparak, yeni bir mecranın yolunu açmış oldu. Fakat yeni bir reklam mecrası olsa bile, reklam olduğunun belli olmaması, reklamın duygu sömürüsü yaparak, markanın herhangi bir ürününü öne çıkarması, reklamın uygulanma esaslarına uymamaktadır. Etik olarak ta çok doğru bir reklam kampanyası değildir. Bu tip bir reklam, markanın aslında kaliteli olan ürününe gölge düşürmektedir. Ayrıca, firma hakkında da tüketicilerin olumsuz duygu ve düşüncelerde olmasına neden olmaktadır. Hâlbuki SONY markası, dünyaca bilinen, saygınlığı olan, ürün kalitesiyle ünlenen bir markadır.
Devamı için tıklayınız ...
Eskiden diziler çekilirken, çekim hataları izleyicilerden gizlenirdi. En güzel çekimler, derlenip toparlandıktan sonra, izleyicilerin karşısına çıkardı. Fakat günümüzde filmlerin, dizilerin çekim hataları, filmlerin sonunda, dizilerin bölüm sonlarında veya final bölümünden sonra, gösterilmeye başlanmıştır. Çekim hatalarının eğlenceli olduğunun keşfedilmesinden sonra, televizyonlarda yayınlanmaya başlamıştır. Bu hem oyuncuların halk arasında sempati toplamasını sağlamakta hem de dizi veya filme karşı izleyicilerin olumlu duygular hissetmelerini sağlamaktadır. İzleyicilerin, çekim hatalarına karşı bu tutumu, yani çekim hatalarını izlemekten hoşlanmaları, bu sektörün de dikkatini çekmiş, onlar da, reklam çekim hatalarını, internet üzerinden, video formatıyla yayınlamaya başlamışlardır. Sektör, elbette reklam çekim hatalarını yayınlarken, oyuncuların halk tarafından sempati toplamasını amaçlamıyor. Reklam çekim hatalarının yayınlanması, televizyonlarda veya sinemalarda gösterilmekte olan tanıtımları desteklemektedir. Onlar bu amaçla hataları yayınlamaktadır.
Devamı için tıklayınız ...
FIAT reklam kampanyalarında internete mecrasına verdiği önemi bu sefer Doblo ile devam ettiriyor. FIAT özellikle facebook gibi sosyal medya sitelerini kullanarak geniş kitlelere hitap etmeyi amaçlıyor, aynı zamanda sosyal medya siteleri yardımıyla kendi reklam kampanyaları üzerinde bir etkileşim yaratarak reklamlarının etkinliğini arttırmayı hedefliyor. Daha önce FIAT Bravo için farklı bir kampanya düzenlenmişti, bu kampanyada yine kullanıcılar kampanyaya ait siteyi kullanarak facebook üzerinden etkileşimde bulunarak katılım göstermişlerdi.
Devamı için tıklayınız ...
Bir reklam ajansı birimlerinin reklam konusunda, onca uzmanlaşmış olduğu, onca eğitim ve deneyimlerden geçtiği düşünülünce, hele bir de, her reklam kampanyasından önce, bir dizi reklam analiz çalışmaları, kreatif direktörlerin kontrolleri, gözden geçiren birimlerin birbirinden farklı uzmanlıkları ve bakış açısı da eklenince, yanlış anlaşılan reklam diye bir şeyin olamayacağı açıktır. Bilinçli olarak planlanmış ve tüketicilerin ilk karede, ne düşünecekleri belirlenmiştir. Hatta ilk kare yanlış anlaşılma üzerinden tasarlanmış ve bu yanlış anlaşılmaların kaç saniye sürdürüldükten sonra, reklamın diğer kısmını gösterecekleri belirlenmiştir. Bu bir etki güçlendirme, ürün veya hizmetin akılda kalmasını, unutulmamasını sağlama çalışmalarıdır. Bir reklam kampanyasının tüketiciler tarafından yanlış anlaşılması için, reklamın komple tasarımı izlendikten sonra, reklam ajansının planladığı mesajların dışında, mesaj vermesi halinde olabilmektedir. Yani ancak o zaman, bir yanlış anlaşılmadan söz edebiliriz.
Devamı için tıklayınız ...
İster dünya çapında bir marka olsun, ister sınırlı coğrafik alanlarda faaliyet gösteren bir firma olsun, gücüne bakılmaksızın, toplumsal uyumu zedeleyecek, her hangi bir unsurun işlendiği reklamlar yasaklanmaktadır. Yasaklanan reklamlar genellikle, şiddet, ölüm, cinsellik içerenler veya hissettirenler olmaktadır. Bununla birlikte, toplumu derinden etkileyen olayları çağrıştıran, onları andıran reklamlar da yasaklanmaktadır. Herhangi bir yaş grubuna, cinsiyete, topluluğa, toplumsal kültür motiflerinden herhangi birine saygısızlık veya onların bu motifi bozmalarına neden olacaklar da aynı şekilde yasaklanmaktadır. Bu tip reklamlardan biri Çin’de yasaklandı. Amerika’nın ikiz kulelerini çağrıştıran sigara bırakma reklamında, iki tane sigaranın ikiz kuleler gibi dikildiği, iki sigaranın da yanmakta ve üzerlerinden duman tütmekte olduğu reklamın üzerinde “No More Killing” yazmaktadır. Aslında reklam, hem sloganı itibariyle, hem de benzetme yaptığı olayla, sigaranın zararlarını tam olarak yansıtmaktadır. Fakat Amerika’da yaşanan ikiz kuleler felaketini ve felaketin insanlara yaşattıklarını çağrıştırdığı için yasaklandı. Çünkü ikiz kuleler bir terör saldırısı sonucu yıkılmış ve birçok insan yaşamını kaybetmişti. Sigara insanların ölümüne, çeşitli hastalık, sakatlık durumlarına yol açan bir ürün olduğu için, o da öldürmekteydi. İkiz kulelere benzetilmiş ve reklam bütünlüklü olarak, birbiriyle örtüşen unsurlarla işlenmişti. Hem olayı hatırlattığı için, hem terör sonucu olan bir olay olduğu için, reklam yasaklandı. Bir diğer yasaklanan reklam da, başbakan olduğu senelerde, Tony Blair’in yapmak istediği, yeni kimlik kartı uygulamasıyla ilgiliydi. Reklamda, Tony Blair’in fotoğrafına, üst dudağının ortasına, bir barkot resminin konulmasıyla Hitler’e benzetilmesiydi. Hitler döneminin özellikleri ve uygulamaları herkes tarafından bilinmektedir. Böyle bir durumda reklam, direkt şiddet mesajları veren bir reklama dönüşmekteydi. Bu yüzden bu reklam da yasaklananlar arasında yerini aldı. Üçüncü örnek te, kadın ayakkabısı üreten firmanın reklamında yaşandı. Burada da kadın ayakkabısının topuğu, bir erkeğin içinden geçmektedir, reklamın sloganı da “öldüren topuklar” olmaktaydı. Bu da hem ölüm duygusunu hem de şiddeti içerdiği için yasaklandı. Reklam bazen, çok iyi bir tespit ile tam olarak verilmek istenilen düşünceyi verebilir. Fakat çağrıştırdıkları veya hissettirdikleri de çok önemli olmaktadır. Şiddet içerdikleri için yasaklanan böyle reklam örneklerinden sonra, bir başka konudan dolayı yasaklanan reklamlardan biri, şans oyunlarıyla ilgili bir reklamdır. Burada ki reklamda, cadde üzerinde farklı yaş gruplarına mensup insanlar, ışıklarda, karşıdan karşıya geçmek için beklemektedir. Karşıdan gelen bir kamyon görünmekte ve hızını düşürmemektedir. Reklam sloganında “karşıdan gelen kamyon, en çok hangisine çarpma olasılığı vardır” demektedir. Cadde de bekleyenlerden biri de yaşlı bir kadındır. Kamyonun en fazla çarpma olasılığı, onu işaret etmekte olduğundan, reklamın yaşlılara karşı saygısızlık içerdiği gerekçesiyle yasaklanmıştır.
Devamı için tıklayınız ...
Bu sene başında Apple, Rival Android'in de içinde olduğu, mobil platformla ilgili geliştirilen kampanyaları yürüten Quattro reklam ajansını kapatma kararı aldığını açıkladı. Reklam ajansını 275 milyon dolar ödeyerek almıştı. Apple, işveren ile geliştiricilere 30 eylülden itibaren ajansın kampanya hazırlamayacağını duyurdu.
Reklam ajansı Quattro'da web sitelerinde “iAd'ın dünyadaki en iyi ajans olduğunu, gelen aydan itibaren bütün kaynaklarını iAd platformuna kanalize edeceklerini açıkladı.
Devamı için tıklayınız ...
Evet, aslında bunların hepsi bir reklam mecrası olarak kendini göstermektedir. Firmalar veya reklam ajansları, reklam tasarımları bittikten sonra, post prodüksiyon aşamasında, reklamı çeşitli formatlarda hazırlamaktadırlar. Bu formatlardan biri, internet üzerinde pek çok yere eklenebilen, indirilebilen, izlenebilen, birinden diğerine gönderilebilen reklam videosu formatlarıdır. Reklam ajansları veya reklam veren firmalar, bu tip bir çalışmayı zaten, birbirinden farklı sitelerin ve kullanıcılarının indirebilmesi, birbirlerine yollayabilmesi amacıyla yapmaktadırlar. Özellikle, reklam kampanyasının veya reklam filminin, komik, erotik, dikkat çekici, insanların beğenisini, tepkisini, dikkatini toplayan reklam karelerini video formatına çevirmektedir. İnternet üzerindeki kullanıcılar, kendilerine hoş, ilginç gelen reklam videolarını, birbirlerine yollamaya başladıklarında, reklam yayılmaya başlamaktadır. Buna da günümüzde, viral reklam mecrası denmektedir. Viral reklam uygulaması tek başına bu şekilde yapılmamaktadır tabi. Bazen reklam ajansları veya firmalar, sadece viral reklamla yayılabilecek, sadece reklam videolarını tasarlayarak hazırlamaktadır. Ama bunların dışında, reklamla ilgili herhangi olayın yaşanması da, reklamın viral yoldan dağılması söz konusu olmaktadır. Örneğin, bir reklamın kapatılmış olması, dava konusu olması, yanlış anlaşılmış olduğu iddiası, insanları çok şaşırtan, dikkat çeken bir özelliğinin olması, reklam ajanslarının planladıklarının dışında, reklamın yayılmasını sağlamaktadır. Çünkü insanlar, olaya konu olan reklamı merak etmektedir. Hem reklamı hem de onunla ilgili olayı anlayabilmek için, reklamı indirip izlemekte veya arkadaşlarına göndermektedir. Reklam videoları, bu şekilde planlı ya da plansız binlerce, hatta bazı reklamlar milyonlarca kullanıcıya, aslında tüketiciye ulaştırılmaktadır. Kullanıcılar izledikleri veya indirdikleri reklam videolarını dikkatle izlemekte ve reklamla ilgili, söz konusu olayı anlamaya çalışırken, bir yandan da reklamla ilgili, forumlarda, arkadaşlarına attıkları maillerde yorum yapmaktadırlar. Bu ise daha başka bir reklam mecrasına girmektedir. Daha doğrusu pazarlama iletişimi kapsamına girmektedir. Kullanıcılar, reklamı ve reklamdaki unsurları konuştukça, marka bilinirliğinin artmasını, ürün ve hizmet özelliklerinin yayılmasını sağlamaktadırlar. Aslında, diğer reklam mecralarında, televizyon, radyo, açık hava reklam v.b. ortamlarda, reklam hangi amaçlarla yayınlanmakta veya uygulanmaktaysa, burada da aynı amaçla reklam yaygınlaştırılmaktadır. Üstelik bu mecra, diğerlerinden çok daha etkili olmaktadır. İnternet kullanıcıları, forumlarda veya maillerinde konuştukları, izledikleri, indirdikleri reklamları unutmamaktadır. Reklam mesajlarını almakta ve bu mesajların yayılmasını sağlamaktadırlar. Yani burada reklam, tam olarak amacına etkili bir şekilde ulaşmaktadır.
Devamı için tıklayınız ...
Radyo reklamlarında seslendirmen olarak çalışıp, halk tarafından bilinen pek çok ünlü seslendirmen bulunmaktadır. Bunların kimisi yumuşak sesiyle, kimisi duyguları çok iyi yansıtabilmesiyle, güzel ve akıcı Türkçesiyle v.b. birbirinden farklı ses özellikleriyle, kendilerini göstermektedir. Kullanım biçimi açısından, radyolarda ünlenen isimler, geçmişte daha çok bilinmekteydi. Hatta bazı oyuncuların yüzleri tanınmıyordu ama sesleri biliniyordu. Bugünler de ise, televizyon filmlerinden, tanıtımlardan bilinen yüzlerin sesleri, daha çok kullanılıyor. Okan Bayülgenin, M.AliErbil, Şafak Sezer v.b. ünlülerin, televizyon mecrası için rol aldığı tanıtımların görüntüsüz versiyonları, radyolarda yayınlanabilmektedir. Bu çeşit ünlülerin seslerinin radyolarda duyulması, insanların radyo reklamlarını dikkatli dinlemelerini sağlıyor. Çünkü radyo reklamlarında tanıdık ses, tasarımda kullanılan ifadelerin bize, yakınlık hissi, aidiyet hissi vermelerini sağlıyor. “Sanki bizim evden biri konuşuyor gibi” öyleyse konuşan dinlenebilir, ona güvenebiliriz. Kararını verdirtiyor.
Devamı için tıklayınız ...
Görüntüde televizyon reklamları, mesajlarını, oyuncuların birbirlerine karşı kurdukları cümlelerle, ürün veya hizmetin, logosunun gösterilmesiyle, ürünün veya hizmetin kullanım biçimini göstermesiyle v.b. yani görünenlerle verdiği düşünülmektedir. Aslına durum hiç te öyle değildir. Televizyon reklamları, hem görsel, işitsel hem de algısal olduğu için, kurulan cümlelerde yan mesajlar, görüntülerdeki ufak şeyler bile, tüketicilerin farklı özelliklerine, toplumsal yapılarına vurgu yapmaktadır. Hissettirilerek verilen mesajlar, bilinçaltı mesajları, çok fazla planlanmaktadır. Televizyon reklamlarının kimi, ürünün veya hizmetin gücünü, saygınlığını, güvenilebilir olduğunu bir çizgi kahramanı kullanarak vermektedir. Kimisi, firmanın belli bir coğrafya çapında hizmet verdiğini, farklı bölgelerdeki veya yerlerdeki oyuncuları kullanarak vermektedir. Yani Pazar payını göstermektedir. Kimisi de ürün veya hizmet bileşenlerini kullananların, elde ettikleri güzelliği vurgulamak için, güzel simaları, fiziksel çekiciliği olan oyuncuları kullanmaktadır.
Devamı için tıklayınız ...