Bundan kısa bir süre önce Reklam Özdenetim Kurulu(RÖK) tarafından “Kaçan Kurtuluyor” sloganı kullanan reklamı nedeniyle uyarı alan Vodafone şirketi, ikinci bir engele daha takıldı. Şirketin numara taşımanın 2. Yılı için yaptığı reklamlar Sanayi Bakanlığı'na bağlı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü tarafından yayın yasağı ile cezalandırıldı. RÖK'ün pazarlama iletişiminin yasal, ahlaki, dürüst ve doğru olması ilkesi ile, yine pazarlama iletişiminin diğer firmaları aşağılayarak veya alay konusu yaparak diğer firmaları kamuoyu önünde küçük düşürmemesi ilkelerini ihlal ettiği nedeniyle uyarı alan Vodafone şirketi, bu kararın ardından yaptığı açıklamada gerekli değişikliklerin yapılarak reklamın yayınına devam edileceğini ifade etmişti. Bu olayın üzerinden kısa bir süre geçmeden, 4077 sayılı Tüketici Hakkının Korunması Hakkında Kanunun 16. Maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü tarafından Vodafone şirketine idari para cezası ve söz konusu reklamın durdurulması cezası verildi.
Cezaya konu olan maddede ticari reklam ve ilanların kanunlara, Reklam Kurulu'nca verilen ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmaları esastır deniyor. Rekabet olabilir, aynı ürün ya da hizmet sektöründe faaliyet gösteren markalar karşılaştırmalı reklam yapabilir ancak bu reklamlarda iddia ettiği şeyleri ispat ile yükümlüdür hükümleri de aynı maddede yer alıyor.
Bu reklamı kısaca hatırlayalım, numara taşımanın ikinci yılında çekilen reklamda, rakip GSM operatörlerinin aboneleri, kazdıkları tünel ile “Güvenilir kapsama kalitesi, uygun fiyatlar ile konuşmaya ve özgürlüğe” yani Vodafone'a doğru kaçıyordular. Birçok insanın tünelden kaçtığını gören Selim karakteri de, kaçak ‘mahkumlara' önce bedava dakikalar ve binlerce sms vaadiyle sesleniyor, ardından onlara taahhütlü telefonlar atıyor ancak yine de bu kaçışı durduramıyordu. “Kaçan Kurtuluyor” sloganı ile yayınlanan reklam, son dönemde yayınlanan birçok Vodafone reklamı gibi oldukça eğlenceliydi. Ancak reklamların bir önemli misyonu var ki, o da tüketiciyi yanıltmamak ve diğer firmaları aşağılayarak küçük düşürmemek. Ben reklamın diğer GSM operatörlerini küçük düşürdüğünü düşünmüyorum. Reklamdaki asıl sorun, 2 yılda milyon abonenin Vodafone'a geçtiği bilgisi verilmesi. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun (BTK) verileri incelendiğinde Turkcell'in 2 yılda, yaklaşık 3 milyon abone kaybettiği görülüyor. Bu abonelerin 1,13 milyonu Avea'ya, 1,77 milyonu ise Vodafone'a geçmiş; yani açıklanan rakamın 4'te 1'i. Peki o zaman bu 8 milyon rakam nereden çıktı? Bu sorunun cevabı basit, Vodafone'a işlem yapılan rakam 8 milyon civarında. Bu rakam bayilerin yaptığı prim amaçlı işlemleri de kapsıyor. Ve bu rakamlara bakıldığında açıkça görülüyor ki, reklamda verilen sayı gerçeği yansıtmıyor.
Kanunun 16. Maddesi açık; karşılaştırmalı reklam yapılabilir ama bunu etik kurallar çerçevesinde yapmak gereklidir. Pazarlama iletişiminde markaların kendilerini rakiplerine göre konumlandırmaları gerekir. Bu konumlandırma elbette karşılaştırmaya veya verilere dayanabilir ama anlaşılır ve doğru veriler ile tüketicilere sunulması esastır. Global bir marka olan Vodafone Şirketi'nden konuya dair bir açıklama gelmedi. Yasaklama kararı sadece “Kaçan Kurtuluyor” reklamı için verildi, şirketin diğer reklamları birçok mecrada yayınlanmaya devam ediyor.