Reklamlar, ürünlerin tanıtımını yaparken, ikna edici ve yönlendirici özelliklerini ön plana çıkartarak, tüketimi teşvik eden ürünlerdir. (Bir çelişki gibi görünse de, evet reklamların kendisi de nihayetinde üründür ve her ürün gibi üretim sürecinde çeşitli kurallara tabidir.) Teşvik edilen bu tüketim günümüz tüketim alışkanlıklarına bakıldığında çoğu zaman gereksiz bir tüketim olarak nitelendirilir. En baştaki etik sorun budur ancak bu reklamcıları doğrudan ilgilendiren bir sorun değildir. Hiçbir ürünün, üreticisinden talep gelmediği halde reklamı yapılmaz. O halde şunu diyebilmemiz de pekala mümkündür, reklamcılar kadar, reklamının yapılması için ajanslara başvuran markalar da etik değerler taşıyan taleplerde bulunmalıdır.

Reklam etiğinin içine, toplumun genel ahlak kuralları, kişilik hakları, tüketici haklarının korunması ilkelerine uygunluk ve haksız rekabet yapılmaması girer. Reklamlarda uyulması gereken bu ilkeler sadece kanunlar ya da yönetmeliklerle değil, her alanda olduğu gibi reklam dünyasının aktörleri (reklam verenler, ajanslar ve medyalar) tarafından oluşturulan mesleki prensiplerle belirlenir. Günümüz pazarlama çalışmalarında tüketicinin her zaman merkezde tutulması reklamın etik sorunlarını daha fazla tartışılır hale getirmiştir. Kişilerde zaman zaman davranış, tutum değişikliği de hedefleyen reklamların bu özelliğinin kötüye kullanılması ihtimali de her zaman vardır. Bu kötüye kullanımın önünde öncelikli olarak yasal düzenlemeler vardır. Yasal düzenlemelerin dışındaki ikinci unsur kişisel, örgütsel ve profesyonel ahlak kurallarıdır. Bu üç unsur zaman zaman birbiriyle çatışsa da, sorunların çözümünde önde tutulması gereken her zaman profesyonel ahlaktır ki bu, sektörün bir anlamda da otokontrol mekanizmasıdır.

Türkiye'de, Reklamverenler Derneği ve Reklamcılar Derneği üyeleri ile reklam mecralarının, dürüst olmayan reklamlara karşı oluşturdukları Reklam Özdenetim Kurulu(RÖK), 1994 yılından beri Uluslararası Reklam Uygulama Esasları'na aykırı buldukları reklamların düzeltilmesini ya da yayınlanmamasını reklamverenden talep etmektedir.Reklam veren, ajans ve medyaların özdenetimi ile kamu denetimine gerek kalmadan kurallara aykırı reklamların düzeltilmesi ya da kaldırılması yönünde etik hizmet veren bu platform geçtiğimiz Kasım ayında, numara taşıma ile ilgili reklamlarından biri nedeniyle Vodafone'a bir uyarı verdi. Kararın kendilerine ulaşmasının ardından bir açıklama yayınlayan şirket, kurulun değerlendirilecek revizyon taleplerinin ardından gerekli değişikliklerin yapılacağını ve reklamın yayınına devam edileceğini açıkladı. Bu örnekte görüleceği gibi profesyonel özdenetimin, yasal yaptırımı yoktur ancak etik sorunların çözümünde yasalara da yardımcıdır.  

Arşiv

Etiketler