Reklam Hukuku ve Uygulaması

Reklam faaliyetlerinin güvenli bir ortamda gelişmesi veya etkinleşmesi, reklamın amacına dürüst bir şekilde ulaşması, reklamların hukuka uygun, hukukun da uyuşmazlıkları önleyici düzenlemeleri içermesine bağlıdır. Reklam hukuku, bu sektörde çalışan ve tüketen bütün yapıları, koruma altına almalıdır. Zaten bu noktada, tüketiciler, rakipler ve serbest piyasa korunmaktadır. Aldatıcı reklam, karşılaştırmalı reklam, gizli mesaj veren reklam, tuzak reklam, karşılarında reklam denetimini bulmalıdır. Reklam temelde bir tanıtım faaliyetleridir. Ancak diğer toplumsal faaliyetler gibi, bunun da düzene oturtulması, buna yönelik hukukun oluşturulması gerekmektedir. Reklam sektörünün denetlenmesi konusunda çalışan üç kuruluş bulunmaktadır. Bunlar; Reklam Özdenetim Kurulu, Reklam Kurulu ile Radyo ve Televizyon Üst Kuruludur (RTÜK). Reklam kurulu, 1995’te çıkarılan tüketicinin korunması hakkında kanun ile kurulmuştur. 1994’te çıkarılan 3984 sayılı kanun ile de RTÜK kurulmuştur. Diğer reklam denetimi yapan, Reklam Özdenetim Kurulu ise, sivil toplum kuruluşu olmaktadır. Buna göre ülkemizde belirlenmiş reklam hukuku ve uygulaması aşağıdaki gibidir. a. Reklamlar, doğru ve dürüst, genel ahlaka ve yasalara uygun olmalıdır. b. Her reklam sosyal sorumluluk bilinciyle iş hayatında kabul gören rekabet ilkelerine uyum sağlamalıdır. c. Reklamlar, güvenlik kurallarının olmadığı ve insana zarar verecek uygulama ve durumlarla ilgili sunum ya da tanıtım yapamaz. d. Reklamın biçimi veya kullanıldığı mecra hangisi olursa olsun, bir tanıtımın reklam olduğu açıkça anlaşılmalıdır. Örtülü olamaz. e. Reklamlar, reklam izleyicisinin algılama düzeyi ile tüketici üzerindeki olası etkisi hesaplanarak hazırlanmalıdır. (Reklamdaki ana vaatlerin istisnası şeklindeki ifade ve görüntülerin hangi özellikler içermesi gerektiği açıklanmıştır.) f. Reklam insan onurunu zedeleyici olmamalı, kişilik haklarını çiğnememelidir. g. Reklam, İzin alınmadan, hiç kimsenin özel veya sosyal yaşamını gösteremez, anlatamaz. Ayrıca hiç kimsenin özel mülkü, izin alınmadan bir kişisel onay etkisi yansıtacak biçimde görüntülenemez, belirtilemez. h. Reklam, kamu düzenini bozamaz, şiddete yol açacak özendirici, destekleyici unsur içeremez. Yasadışı veya kınama gerektiren davranışlara cesaret veremez. i. Reklam, din, dil, ırk, mezhebi felsefi düşünce ve cinsiyet ayrımcılığı yapamaz. Gibi maddeler içerirken, Ahlaka Uygunluk ve alt hususları, Dürüstlük ve Doğrulukla ilgili hususlar, satışı özendirici reklamların içermesi gereken özellikler, doğrudan satış reklamlarının özelliklerinin nasıl olduğu, Sipariş Edilmeden Gönderilen Mallarla ilgili düzenlemeler, Karşılaştırmalı Reklamların içermesi gereken konular, tanıklı reklamlar ve alt hususları, İspat Külfeti ile ilgili yasal düzenlemeler, Kötüleme, ticari itibardan haksız yararlanma, taklit, kamu sağlığı, Çocuklara veya Reşit Olmayan Gençlere Yönelik Reklamlar, Çevreye İlişkin Reklamlar, Yükümlülük, Yürürlükten Kaldırılan Hükümler, Yürürlük, Yürütme konuları ve içerilerinde olması gereken özellikler konularak, yasal düzenleme haline getirilmiştir.