Ses; bir saniyede oluşan titreşimlerin sayısını ifade eden bir adlandırma olmaktadır. Bu ses frekansıdır. Frekans arttıkça ses incelir, frekans düştükçe ses kalınlaşır. İnsan kulağının duyabildiği ve duyamadığı sesler olarak ikiye ayrılır. Ayrıca insan kulağı, sesleri üç farklı şekilde alabilmektedir. Bunlar, sesin yüksekliği, şiddeti ve tınısı (yani sesin kulakta bıraktığı etkiyi ifade etmekte) olmaktadırlar. Radyolar seslerle insanlara ulaşmaktadır. Müzik sesi, doğa sesi, insan sesi v.s. Radyo reklamları seslendirme, bu tip unsurların içerisindeki karakterlere, kişilerin seçilmiş sesleriyle hayat verme sanatıdır. Bu işleri yapan kişilere seslendirmen veya voiceover denmektedir. Sesler işitsel duyu organlarına hitap etmektedir. Kulağa gelen seslerin özellikleri, bu alan için oldukça önemli olmaktadır. Çünkü insanlar radyolarda herhangi bir görüntü görmemektedir. Sadece sesleri duyabilmektedir. Burada kullanılan seslerin, mesajları iletebilmesi, görüntülü olanlardan daha zor ve daha farklı yetenekleri gerektirmektedir.

Burada kullanılan seslendirme biçimleri, tanıtımın türünden türüne veya sektörden sektöre değişiklik göstermektedir. Bunlara ilişkin birkaç örnek vermek gerekirse; cıngıl seslendirme, mağaza seslendirme, santral seslendirme, seçim seslendirme, tanıtım seslendirme ve mağazalara yönelik kapalı devre tanıtım seslendirme v.s. olmaktadır. Bunların hepsi farklı çalışmaları gerektirmektedir. Radyo reklamlarında kullanılan seslerin,, tonlarının özellikleri önemlidir. Bir sesin, tasarımı oynarken, sözcüklere nasıl bir vurgu yapacağı, sesini kullanırken, hangi duyguyu öne çıkaracağı tasarlanmaktadır. Örneğin; ses, coşku, dram, sevinç, ciddiyet, komik, alay v.b.'leri çok iyi verebilecek şekilde kullanılmaktadır. Radyolarda seslendirme yapılırken, tek başına sesler kullanılmamaktadır. Yani yukarıda söylediğimiz duygu biçimlerini, tek başına ses yapmamaktadır. Herhangi bir duyguyu hissettirmeye çalışan sese, müzik veya efekt destek vermektedir. Gene aynı duyguları verebilen müzikler veya efektler seçilmektedir. Aslına bakılırsa sesler, müziklerle veya efektlerle tam olarak istenilen duyguyu verebilmektedir.

Bunların dışında, sesin, istenilen duyguyu verebilmesini sağlayan bir diğer destekleyiciler doğa sesleri olabilmektedir. İşlenen tasarımın temasına uygun düşen doğal sesler de kullanılmaktadır. Örneğin, bir şelale sesi, kuş sesi, araba sesi, tren sesi, uçak sesi v.b. bunların hepsi de, aynı anda bir bütünlük oluşturabilecekleri şekilde kullanılabilmektedir. Radyolarda kullanılan seslerin, özellikle hitap ettikleri ve insanlarda oluşturmak istedikleri oldukça önemli bir durum daha vardır. Radyoların işitsel olması, herhangi bir görüntünün bulunmaması bir dezavantaj taşır.

İnsanlarla görsel veya algısal etkileşim yapamazlar. Bu yüzden insanlar, radyolarını gündelik iş yaşamlarının veya normal yaşam işleyişini sürdürürlerken dinleyebilmektedir. Dolayısıyla, radyo reklamlarında kullanılan sesler, insanların hayal güçlerine vurgu yapar ve onları kullanmalarını sağlar. Sesler, vurgusuyla dikkat çeker, rengiyle ve kullanım biçimiyle rahatlatır, sinirlendirir, heyecanlandırır, neşe verirler, sabırsızlık hissettirirler, üzüntü hissettirirler. Seslerin, vurgu, renk ve kullanım biçimleri, simetrik olarak, bir uyum içerisinde, aynı duyguya yoğunlaşmaktadır.

Güç, zayıflık, inanç, kalite, değer, rahatlık, kolaylık v.b. hisleri müzikler ve efektlerle verebilmektedirler. Bunların her birinin verilebilmesi, seslerin rengiyle, vurguyla ve kullanım şekliyle ilgilidirler. Radyo reklamlarında kullanılan sesler, bu tip hisleri verecek şekilde kullanılarak, anlamlı ve özlü sloganları kullanarak, bunları destekleyen bir de müziği ve efektleri ekleyerek, insanların hayal kurmalarını ve söylenenleri canlandırmalarını sağlamaya çalışmaktadır. Burada, insanların hayal kurmaları ve tanıtımda söylenenleri canlandırması, ajansların veya firmaların üretimi olmamaktadır. Ajanslar sadece, hayal kurdurma olayını tetikleyen etkileri tasarlamaktadır. Her bireyin, aynı çalışmayı dinlerken, kurguladığı veya hayalini kurduğu konu farklı olabilmektedir. Burada, kişiler kendileri efor sarf etmektedirler. Bilindiği gibi, bireylerin emek harcadıkları konular unutulmamaktadır. Dolayısıyla burada kullanılan seslerin verdikleri hisler, duygular ve diğer algılar, iletilen mesajlar olmakta ama geri kalan kurgu ise bireylere ait olmaktadır. Bu durumlarda bireyler unutmamakta ve kendini ona yakın hissetmektedir. Çünkü işin bir kısmını kendisi tasarlamıştır.

Cıngıllar, kullanımına bağlı olarak, sözlü veya sözsüz olabilmektedir. Ayrıca müzikli veya müziksiz de olabilmektedir. Cıngıl seslendirmeleri, gün içerisinde dinleyicilere sıkça ulaşmaktadır. Yani radyolarda en sık tekrarlanan türlerden biridir. Burada yapılan tasarımlar, kısa ve özlü olmaktadır. İyi düşünülmüş sloganlar veya çok kısa tanıtıcı bilgi veya duyuru yapılmaktadır. Radyolar yayın yaparken, kullandığı cıngılları, belirli bir ahenk içerisinde vermeye çalışmaktadır. Örneğin; yayın akışında hızlı müzikler kullanıyorsa, cıngılları bu ahenk içerisinde uyumu bozmayacağı bir şekilde yerleştirmektedir. Yavaş müzik kullanıyorsa gene aynı şekilde uyumu sağlamaktadır. Hızlı geçen bir müziğin veya programların arasına, birden bire yavaş bir cıngıl kullanmamaya gayret etmektedir. Radyolara hazırlan cıngıllarda sesler, tasarıma göre, müzik ve diğer seslerin veya efektlerin ritmine uygun, vermek istedikleri duygu veya hisse uygun olarak kullanılmaktadır. Hangi tip çalışma olursa olsun seçilen müzikler, tasarımda kullanılan tema ile birebir örtüşebilecek şekilde seçilmektedir.

Bilindiği gibi mağazalar, kendi içlerinde de sürekli müzik ve kendi tanıtımlarını yayınlamaktadır. Bu tip çalışma da radyo seslendirmenleri tarafından yapılmaktadır. Burada kapalı devre radyo yayını kullanılmaktadır. Yani ülke çapında veya yerel bölge yayınları değildir bunlar. Sadece ilgili mağazanın içerisinde yayınlanmaktadır. Bunlar son zamanlarda internet üzerinden de yayınlanabilmektedir. Ama genelde, mağaza içlerine uygun, radyo programları olmaktadırlar. Bunlar hazırlanırken, yayınlanan müzikler arasına, mağaza tanıtımları yerleştirilmektedir. Burada kullanılan seslerin, müşteri ve çalışanların motivasyonunu bozmayacak, yumuşak, enerjik özelliklere sahip olması önem taşımaktadır. Ama burada yukarıda sözünü ettiğimiz kişilerin hayal kurmalarını sağlamaya çalışmamaktadır. Çünkü firmanın ürünleriyle tüketici yüz yüze bulunmaktadır zaten. Ayrıca, bu tip iş yerlerinde insanları hayal kurmaya sevk eden çalışmalar, mağaza çalışanlarını olumsuz yönde etkilemektedir. Mağazalar, indirimlerini, kampanyalarını, müşterilerine sunduğu özel fırsat ve hizmetlerini yayınlamaktadır.

Kısaca radyo reklamlarında kullanılan sesler, çok önemlidir. Sesin sahibinin kullanım yetenekleri, duyguları sese yükleyebilme ciddiyeti aranmaktadır.  

Arşiv

Etiketler