Radyo araçlarının işitsel olması, bu alan için tasarlanan tanıtımların işini biraz zorlaştırmaktadır. Bu çalışmaların etkisinin arttırılması için, diğer mecralarda kullanılan unsurların pek çoğu, bu alanda kullanılamamaktadır. Radyolarda ne imaj, ne fotoğraf ne de hareketli görüntü kullanılamıyor. Radyo reklamlarında sesler, efektler, müzik ve cıngıl kullanılabiliyor. Bu mecranın tasarımlarında, bu dört özelliğin birbirinden farklı işlevleri, bunların kullanılma biçimleri, ayrıca bilgi metinlerinin hikâyeleştirilerek kullanılması önem kazanmaktadır. Radyo tanıtımlarında, diğer mecralarda olduğu gibi pek çok unsurun kullanılamıyor olması, bazı dezavantajları getirirken, kendine özgü avantajları da bulunmaktadır. Seslerin kullanım biçimleri, radyo çalışmalarında çok önemli bir yer teşkil etmektedir. Burada hem normal insanların sesleri hem de ünlü simaların sesleri veya ünlü sesler kullanılmaktadır. Radyo reklamlarında kullanılan seslerin özellikleri, tasarımların temalarına uygun olarak kullanılmaktadır. Seslerin, coşku, dram, heyecan, sevinç v.b. duyguları yansıtabilme durumu, kişilerin ses özellikleriyle ilgilidir.

Müzikler ise, gene aynı şekilde, tasarıma uygun olarak kullanılmaktadır. Müziklerin de gene aynı duyguları verebilecekleri şekilde, tasarımların temalarına uygun olarak üretilmesi sağlanmaktadır. Müzik, tasarımlarda tek başına, sözsüz cıngıl olarak veya sözlü cıngıl olarak tasarlanmakta veya spotlarda arka fon olarak kullanılmaktadır. Radyo reklamlarında kullanılan tasarım türleri, cıngıl, spot, karşılıklı diyalogların geçtiği tür olabilmektedir. Tanıtımların radyolarda kullanılma biçimleri, program akışı arasında, tanıtım kuşakları olarak veya bazı programların başında veya sonunda sponsor olan firma bilgilerinin verilmesi ile, firmanın, ürün ve hizmetlerini konu olarak işleyen radyo programları şeklinde verilebilmektedir. Radyo mecralarının etkisi, tasarımların, ulusal veya yerel radyo istasyonlarından hangisine verildiği ile ilgili olarak değişiklik gösterirken, aynı zamanda, hangi tür radyo istasyonuna verildiği de önemli olmaktadır. Çünkü bazı radyo istasyonları çok dinlenmekte bazıları ise, az bir dinleyici kitlesine sahip olabilmektedir. Bunlarla beraber, programlara sponsor olarak tanıtım yaptıkları durumlarda, firmaların, hangi programa sponsor oldukları da önemli olmaktadır. Her yerde olduğu gibi, ülkemizde de, radyo istasyonlarında çalışan, bazı radyo DJ'leri oldukça ünlenmiş ve toplumda kendilerine özgü, saygın bir yer edinmiştir. Toplum tarafından sevilen, çok dinlenen bu tip insanların programlarına sponsor olmak da etkilidir.

Radyo reklamlarında efekt kullanımı oldukça önemli olmaktadır. Efektlerin kullanım biçimi, tasarımda işlenen temaya göre değişmektedir. Çalışmanın konusunda işlenen duyguların verilebilmesi için, müziğin uyarlanması gibi, efektlerin kullanımı veya efektlerin seçilmesi de ona uygun olarak yapılmaktadır. Radyo tanıtımlarında hem müzik, hem doğal sesler, hem de insan sesleri kullanılmaktadır. Müziğin efekt olarak kullanılma biçimi bilinmektedir. Kullanılan doğal sesler ise; kuş sesi, çağlayan sesi, araba sesi, tren sesi, dalga sesi, insan kahkahası, rüzgâr sesi v.b. olmaktadır. Tasarımlarda efektler, dinleyicileri etkilemektedir. Özellikle tasarım etkili bir hikâyeden oluşuyorsa, efektlerle birlikte sağlanan bütünlük, insanların onları dinlemesini ve akıllarında kalmalarını sağlamaktadır. Bilindiği gibi insanlar, gizemi, gizli olanı, farklı olanı, yeni olanı dinlemek veya görmek ister. İnsanların, merak uyandıran bu tür durumlara karşı ilgi göstermesi, insanoğlunun varoluşundan bu yana bulunmakta ve bilinmektedir. Radyoya yönelik bu tip tasarımlarda, bu tip durumların kullanılması, dinleyici kitlesinin kulak kesilmesini sağlamaktadır. Dinleyiciler, verilenin ne olduğunu anlamaya çalışmaktadır.

Tasarımda verilen gizemi çözmek için, insanların sarf ettiği gayret, bütün algılarını açarak dinlemelerini sağlamaktadır. Dinleyicilerin bu durumda dinlemeleri ise, bütün mesajlarının etkili bir şekilde onlara ulaşmalarını sağlamaktadır.

Diğer mecralarda da merak, önemli bir konu olarak gündeme gelmektedir. İnsanlığın varoluşundan bu yana, değişmeyen, deformasyona uğramadan veya üzerine bir şey eklenemeden, kendini koruyarak gelen, duygular arasında bulunan merak, sektörü yakından ilgilendiren duygu durumlarından biridir. Aslında merakın alt kolları gibi duran; yeni olana karşı ilgi, gizemi çözme içgüdüsü, kimsenin bilmediği alanı keşfetme istemi gibi durumları sektör kullanmaktadır. Bütün bu durumlar, daha çok bilinmeyenin keşfi isteğinden kaynaklanmaktadır. Radyo tanıtımlarında, bu tip durumları verebilmenin tek yolu da, tasarımlarda kullanılan efektler olmaktadır. Hikâyeler efektlerle desteklenmektedir. Merak konusu, bütün duygu durumlarıyla ilişkilendirilebilir ayrıca, çalışmanın temasına uygun olarak yapılan ilişkilendirmelerden çeşitli bütünlükler elde edilebilir. Yani merak, sevinç veya coşku ile mesaj ilişkilendirilerek verilebilir. Bilindiği gibi bir şeylerin bir şeylerle ilişkilendirildiği tasarım türleri, günümüzde her mecrada yaygın olarak yapılmakta ve etkili olmaktadır.

Radyolara özgü tasarlanan işlerin, işitsel olmaları dolayısıyla, verilemeyen görüntüler, efekt kullanılarak, insanların zihinlerinde görüntülerin oluşmasını sağlamaktadırlar. Bu şekilde tasarlanan, gerçekte kullandığı mecra tipinin özelliklerinden kaynaklı olarak, veremediği görüntüleri, dinleyicilerin zihinlerini kullanarak oluşturmalarını sağlaması, tanıtımın izlediği mecralar arasında en etkili olanını yapması anlamına gelmektedir. Dinleyiciler, kendi zihinlerinde oluşturdukları görüntüleri unutmamaktadırlar. O görüntüleri oluştururlarken, çalışmanın ilettiği mesajlar doğrudan onlara ulaşmaktadır. Hele ki tasarımda, merak uyandıracak herhangi bir durum varsa, mesajların etkisi daha güçlü olmaktadır. Gözle görülen herhangi bir görüntü yoksa, insanlar görüntüleri, seslerle algılamaya çalışmaktadırlar. Bu gerektiğinde müzik, gerektiğinde doğa sesleri, gerektiğinde gene insan sesleri olabilmektedir.

Diğer mecralarda da efektler kullanılmaktadır. Üstelik hem televizyon hem de sinema efektleri, günümüzde inanılmaz tasarım biçimlerine dönüşmüş olarak üretilmekte ve insanları etki altına almaktadır. Fakat bunların radyo reklamlarında kullanılamaması, dezavantaj olarak ortaya çıkarken, radyoların efektlerle, insanların zihinlerinde görüntüyü oluşturmalarına olanak tanıması, radyo alanının, dezavantajını daha etkili olarak avantaja dönüştürmektedir. Tabi bütün bunlar, tamamen tasarımın biçimine ve uzmanlaşmış ekiplerin çalışmalarına bağlı olmaktadır.  

Arşiv

Etiketler