Promosyon kelimesi İngilizce "promotion"; "yükseltmek, terfi ettirmek, gelişmesine yardımcı olmak" anlamında kullanılmaktadır. Piyasaya girecek ürün veya hizmete veya firma / marka bilinirliliğine ya da bunlar için değişik mecralarda yapılacak reklamlara yardımcı olmak, hedef kitledeki bilinirliliği yükseltmek promosyonun başlıca özellikleridir.
Peki, promosyon Türkiye'de nasıl gelişmiş, bu tanıma nasıl oturmuştur?
Türkiye'de ekonominin ve pazarın günümüz şartlarından oldukça farklı olduğu bir dönem, 70'li yıllar henüz piyasada ürün çeşitliliği ve rekabet fazla değil, promosyon ya da o yıllardaki adıyla eşantiyon denilince akla ilk gelen, bankaların yılbaşlarında dağıttıkları duvar takvimi, cep ajandası, kalem benzeri ürünlerdi. Özellikle o yıllarda çocukluk ve ilk gençlik yılları geçenlerin hemen hatırlayacağı doğru ve fonksiyonel ilk promosyon örnekleri banka kumbaralarıdır. (Halen hangi bankanın ne şekilde kumbara verdiğini hatırlayabildiğimize göre promosyon tam olarak işlevini yapmıştır.)
Yine o yıllar promosyona bir başka örnek, çocuklar için günümüzdeki kadar oyuncak ve oyalayacak olmadığı dönemler sakızların içinden çıkan artist ve futbolcu fotoğrafları. Biriktirilir, değiş-tokuş edilir, kartlarla oynanan değişik oyunlar icat edilirdi. Tabi ki neyin yardımıyla her gün birkaç kez alınan sakızların içinden çıkan kartlarla. (Promosyon sattırıyor, hem de her zaman!)
Promosyonun, ülkemizde bilinirliliğinin arttığı, gazetelerin kupon karşılığı ürün dağıtma yarışına girdikleri 1980'li yıllar, gazetelerin düşen tirajlarını yükseltmek adına başvurdukları, sonradan ipin ucunu kaçırıp çılgın bir yarışa dönüştürdükleri, daha sonraları da gerçek işleri gazeteciliği bile unutturabilecek bir ticari gelir beklentisi içerisine girdikleri dönem… Neredeyse, gazetelerin yanında promosyon ürünleri değil; ürünlerinin yanında gazeteler promosyon olarak verilmeye başlanmıştır. (Bu hatırladıklarımızda promosyonun yanlış kullanımının etkileri… Ama reklamın iyisi kötüsü olmaz )
Ve 90'lı yıllar… Geçen zaman Türkiye'nin promosyonun önemini anlamasına yardımcı olmuş ve firmalar tanıtım çalışmalarında promosyonu önemli satış destek unsuru olarak görmeye başlamışlardır. Reklam ve pazarlama ve ya kurumsal olarak sosyal sorumluluk kampanyaları ile birlikte promosyon ürünleri kullanılmaya başlanmış; böylece promosyon, işe yaramaz bir gider kalemi değil; tersine olmazsa olmaz bir pazarlama elemanı özelliği kazanmaya başlamıştır.
Pazarlama bileşenleri arasında yerini alan promosyon, 21. yüzyıla girerken internetin de katılımıyla iletişim araçlarında yaşanan baş döndürücü gelişmelere karşın, dimdik yerinde durmuş ve hatta giderek daha da yerini sağlamlaştırmıştır…
Promosyon artık pazarlama ve satışın olduğu kadar, bizlerinde gündelik yaşamının bir parçasıdır.
Bugün hangi birimiz alışveriş yapmak için gittiğimiz AVM'lerden tutun da, raflarda elimizi attığımız özellikleri ve fiyatları birbirine çok benzeyen ürünlerden promosyonlu olanını tercih etmiyoruz ki?..
Hızla gelişen ve gün geçtikçe küresel bir yapı kazanan ekonomik koşullarda, başarılı bir pazarlamayı amaçlayan firma ve markaların, hedef kitlesine en kolay ve ekonomik yollardan ulaşabilmesinin yolu promosyondan geçmektedir;
1. Ürün/hizmeti tutundurmak, 2. Bilinirlik ve beğenilirlik düzeyini yükseltmek, 3. Markanın, tüketici/hedef kitlesinin hep yanında olduğunu hissettirmek, 4. Pazar payını canlı tutmak,
Ancak promosyonla mümkün olabilmektedir. Çünkü promosyon, yazılı ve görsel reklamların ulaşamadığı noktalara, hedef kitlenin her türlü yaşam alanına ulaşabilmektedir…