Bilindiği gibi reklam, firmaların ürün ve hizmet özelliklerinin, geniş halk kitlelerine tanıtılması faaliyetidir. Tüketicilerin, tanıtılan ürün ve hizmetleri almaları, tercih etmeleri amacıyla yapılmaktadır. Tasarımlar, kitle iletişim araçları vasıtasıyla tüketicilere ulaştırılmaktadır. Kitle iletişim araçlarının bir bölümü, görsel-işitsel-algısal duyulara hitap ederek yayın yapan televizyon ve sinema olmaktadır. Radyo mecraları ise işitsel duyulara hitap ederek yayın yapmaktadır. Bunların dışında bir de baskılı kitle iletişim araçları bulunmaktadır, bunlar da gazete ve dergiler olmaktadır. Gazeteler, tanıtımların yayınlanması açısından, oldukça etkin olarak kullanılan araçlardan biri olmaktadırlar. Günümüzde gazete tirajlarının yüksek olması, yani çok kişi tarafından okunması bu etkin kullanımı arttırmaktadır.

Gazetelerde, tanıtımların yayınlanmaya başlamasının tarihi, balkan savaşlarından öncesine rastlamaktadır. İstanbul'da David Samanon tarafından başlatılan ve bir altın lira karşılığında, bir aya yakın süre, devamlı yayınlanan ilanların ölçü sınırlaması yoktu. Savaşın bitiminden sonra Havas Ajansın yöneticisi olan, Emest Hoffer, David Samaon ile işbirliği yaparak, reklamcılık alanında çalışmaya devam eder. 1919 yılında, bu ikiliye Jak Hulli katılarak, Ankara Caddesi Kahramanzade Hanında, Hoffer Samanon ve Hulli İlanat Acentesini kurarlar. Bu firmanın ilk telefonları 94 ve 95 numaraları oldu ve hatta kendi çalışmalarını, bu numaralarla yapmaktaydı. Bu firma, sütun ve santim kavramlarını, Türk Reklam Sektörüne getiren firma olmuş ve santim fiyatlarını 30 ile 50 kuruş olarak belirlemiştir. Bu zamanlarda gazeteye verilen ve bu tip çalışma yapılan ürünler, saat, duvar kâğıdı, çiçek tohumu, çeşitli aletler, altın ve gümüş eşyalar olmuştur.

İlk resimli ilan, 1842 yılında, Avrupa kökenli bir nasır ilacı için verilmiştir. Sonraki yeni dönem Tercüman-ı Ahval gazetesi ile başlamaktadır. Bu dönemin tanıtımlarında, dikiş makinesi, türlü ilaç ve doktor ilanlarının arttığı görülür. İlk ticari ilanlar ise; 1864 yılında, yeni cami avlusunda, tabak çanak satan bir mağazanın Ramazan vesilesiyle, yeni çeşit mal ithal ettiğini duyurmasıyla başlamıştır. İlk resimli ilanlar ise, Loton Ciznel firmasının, zirai aletler ve demir eşya tanıtımları başlamıştır. 1865-1875 yılları arasında sayısız gazete çıktı ve battı. Bu dönem hem savaşlar, hem de ilanların değerlerinin, tam olarak anlaşılamaması nedeniyle, genelde durağan geçen dönemin, bu alana yönelik yatırımların bir yükselip bir alçalmasıyla sürdü. 1891'de Servet-i Fünun, 1896'da İkdam'ın yayına girişiyle gözle görülür bir gelişim başladı ve gelişim artarak hızla yukarılara doğru tırmanmaya devam etti. Bu gelişim günümüze kadar gelerek, sayısız çalışmanın ve türlerinin gazetelerde boy göstermesiyle sürmektedir.

Gazete reklamları, günümüzde çok sayıda ve türde verilmektedir. Seri ilan, ticari ilan ve sosyal ilan kapsamında verilmektedir. Gazete reklamlarının türleri birbirinden, okurların kafalarının karışmaması nedeniyle ayrılmıştır. Seri ilanlar bölümü genellikle, istihdam yapma ihtiyacı içinde olan firmaların, eleman bulmak için kullandığı alanlar olmaktadır. Fakat firmalar bu ilanları öne çıkma amacıyla da kullanabilmektedir. Gazetelerin seri ilanlar bölümünde, bir kısım ilanlar sözcük sayısı üzerinden ücretlendirilmektedir. Bir kısım ilanlar da maktu kutu, yani çerçeveli olabilmektedir. Bu tip ilanlarda, firma logo, resim, slogan v.s. kullanabilmekte ve bu yönde çalışma yapabilmekte, aynı zamanda eleman da arayabilmektedir. Burada ki çalışmada veya sözcüklerde kullanılan renk sayısı önemli olmakta ve ücreti değiştirmektedir. Çünkü gazeteler ofset baskı kullanmaktadır. Ofset baskılar, dört renk kalıp kullanmaktadır. Tek bir renk, tek bir kalıpla çıkabilirken, iki renk ise iki kalıpla basılmaktadır. Yani renk sayısı arttıkça, maliyet artmaktadır. Ticari ilanlarda ise, satış, eğitim, turizm v.s. sektör firmaların tasarımları yayınlanmaktadır. Burada ise, çalışmanın renkli olup olmaması ve ölçüsü maliyeti değiştirmektedir.

Gazete reklamları elbette bunlarla sınırlı değildir. Yani tek başına seri ilanlardan oluşmamaktadır. Tam sayfa ilanları, yarım sayfa ilanları ve çeyrek sayfa ilanları olabilmektedir. Bunların maliyeti diğerlerine oranla, çok daha farklı yani yüksek olabilmektedir. Buralara verilen tanıtımlar, aynı açık hava araçlarında kullanılan işler kadar içerikli ve bütünlüklü olabilmektedir. Buralardaki çalışmalarda istedikleri, resim, fotoğraf, görüntü, imaj, fon kullanabilmektedirler. İstenilen font, istenilen büyüklükte ve renklerde kullanılabilmektedir.

Gazetelerin kullanılmasıyla yapılan tasarımları, bu gazetelerin sayfalarına basılması sonucu yapılmakla beraber, başka şekillerde de, gazeteler firmaların bu çalışmalarını tüketicilere ulaştırmaktadır. Örneğin, günümüzde sıkça rastladığımız, bir tek A4 sayfasından oluşan ve arkalı önlü, firma ürün ve bilgileriyle dolu olan sayfaları yani insert baskılarını da dağıtmaktadır. İnsertleri, gazete sayfalarının arasına, bağımsız olarak yerleştirmekte ve bütün gazete bayilerine dağıtmaktadır. Okurlar, gazeteyi aldıkları zaman, arasındaki insert tasarımlarını da görmektedirler. Burada kullanılan insert çalışması 90-120 gram kuşe kağıda göre hazırlanmaktadır. Bunların baskılarını, bazen firmaların kendileri, bazen ilgili ajansı hazırlamaktadır. Aynı şekilde gazete ile birlikte verilen, broşürler de olmaktadır. Yani birden fazla renkli sayfadan oluşan ve çeşitli yerlerinden kırımlı işler olmaktadırlar. Bunlar da aynı şekilde, ya firma veya ajansı tarafından tasarlanmakta ve basımı yapıldıktan sonra, gazeteye verilmektedir. Gazeteler, bu tip tasarımları, tirajları ölçütünde tüketiciye ulaştırabilmektedir. Ne kadar yüksek tiraj yapıyorsa, o kadar tüketiciye ulaştırmaktadır.

Gazete reklamları, bilinen en eski mecra türlerinden biridir. Elbette bunları söylerken, pazarlama iletişiminin diğer öğelerinden bahsetmiyoruz. İlk günden, günümüze kadar gelen, gazeteye özgü bu tip işlerin biçimlerinin izlediği gelişim yolu, bu sektördeki diğer gelişmelerle beraber daha da etkin olmaya başlamıştır. Buralarda da mizahi çalışmalar yapılmaktadır, mizah çizerlerinin kalemlerinden çıkan, kutu şeklindeki çalışmalar, gazetelerin sayfalarına yerleştirilmektedir. Burada da fotoğraf, resim, imaj çalışmaları, ünlü kişilerin bu tip filminden alınmış fotoğraf kareleri kullanılmaktadır. Tıpkı diğer çalışmalarda olduğu gibi, burada da yaratıcılık, farklılık, çarpıcılık gözetilmekte ve tüketicilerin beğenisine sunulmaktadır.

Amaç değişmemektedir. Hedeflerde neler varsa ona özgü işler yapılmaktadır. Bu kullanımların hepsi, tüketicilerin davranış modellerini değiştirmeye çalışmakta, belirlenmiş davranışları göstermesini sağlamaya çalışmaktadır.

Arşiv

Etiketler